تأثیر متغیرهای اقتصادی در آلودگی محیط‌زیست با تأکید بر شاخص توسعۀ مالی: کاربرد روش گشتاورهای تعمیم‌یافته

امروزه، آلودگی‌ ‌محیط‌زیست از چالش‌های اصلی جهان به شمار می‌رود. پیش از شکوفایی اخیر اقتصادی دنیا، تصور می‌شد رشد اقتصادی افزایشی در درآمدها ایجاد می‌کند و به بهبود کیفیت زندگی نیز منجر خواهد شد. رشد اقتصاد جهان با کاهش کیفیت محیط‌زیست، مقولۀ حفظ محیط‌زیست را در کانون توجه جهانی قرار داد. در اکثر مطالعات انجام‌گرفته، در زمینۀ بررسی عوامل مؤثر در آلودگی محیط‌زیست، این عوامل را به رشد اقتصادی کشور ومصرفانرژی محدود کرده‌اند، اما در این پژوهش با استفاده از دادۀ سال‌های 1980- 2010 و بررسی سه گروه درآمدی مختلف از کشورها، به اثرگذاری سایر متغیرهای اقتصادی با تأکید بر شاخص توسعۀ مالی بر آلودگی محیط‌زیست، با استفاده از مدل‌های داده‌های تابلویی پویا و با استفاده از روش تخمین‌زن گشتاورهای تعمیم‌یافته (GMM)پرداخته می‌شود. نتایج بیانگر اثرگذاری متفاوت شاخص توسعۀ مالی در کشورهای با گروه درآمدی متفاوت در میزان آلودگی محیط‌زیست است، به طوری که این شاخص در کشورهای با درآمد سرانۀ کم اثر فزاینده، در کشورهای با درآمد سرانۀ متوسط بی‌معنی و در کشورهای با درآمد سرانۀ بالا اثر کاهنده در آلودگی محیط‌زیست دارد. همچنین، منحنی زیست‌محیطی کوزنتس (EKC) فقط در کشورهای با گروه درآمدی سرانۀ بالا تأیید می‌شود، بنابراین، رویکرد نوین جهان را باید حرکت به سوی محیط‌زیست اقتصادی دانست. رویکردی که به لزوم تقویت و حمایت همه‌جانبه به وسیلۀ تعامل میان‌رشته‌ای بین متخصصان محیط‌زیست، کارشناسان حوزۀ اقتصادی و دولت‌مردان حوزۀ سیاست بیش از پیش تأکید می‌کند.